Baba Yaga – Truyền thuyết về phù thủy ăn thịt trẻ con của người Nga

Baba Yaga là nhân vật nổi tiếng về sự độc ác lẫn khôn ngoan thường xuất hiện trong các truyện cổ tích và huyền thoại của người dân Slav. Vậy truyền thuyết về Baba Yaga đáng sợ ra sao?

Baba Yaga – Mụ phù thủy độc ác người Slav

Trong các truyện cổ tích còn lưu truyền ở các nước nói ngôn ngữ Slav như Nga, Ukraine, Ba Lan, Bulgaria và Serbia, Baba Yaga là nhân vật rất phổ biến. Người ta thường miêu tả về mụ gần giống với các phù thủy trong truyện cổ Grimm hay truyện cổ Andersen. Baba Yaga có cái mũi khoằm dài, gầy trơ xương và biết nhiều loại phép thuật.
Truyện kể rằng Baba Yaga rất thích ăn thịt người. Mụ thường đi bắt trẻ con về ăn thịt và thường xuất hiện cùng lúc với một trận cuồng phong.
Tuy nhiên, Baba Yaga cũng có đôi chút khác biệt so với phù thủy thông thường. Mụ thích ngồi trong một cái cối và cầm theo chày (hoặc thỉnh thoảng là cây chổi) để bay lượn vòng quanh trên không trung. Baba Yaga có ngôi nhà cũng quái dị không kém. Túp lều của mụ có chân gà làm đế. Đôi chân này "đi lại", đưa ngôi nhà di động khắp nơi theo ý chủ.
Xung quanh nhà của Baba Yaga là hàng rào làm bằng xương các nạn nhân mà mụ đã ăn thịt. Chẳng những vậy, nó còn được canh giữ bởi một bầy chó hung dữ và con mèo đen.

Baba Yaga và nàng Vasilisa xinh đẹp

Dù Baba Yaga thường được miêu tả là độc ác, nhưng đôi khi mụ vẫn giúp đỡ những người xung quanh. Một trong số những câu chuyện phổ biến nhất về Baba Yaga là câu chuyện về nàng Vasilisa xinh đẹp.
Chuyện kể rằng Vasilisa là một cô bé mồ côi mẹ và phải sống với dì ghẻ cùng các em kế. Một ngày, người dì ghẻ muốn hại chết cô bé nên sai cô đi tìm nhà Baba Yaga để xin lửa.
Vasilisa tội nghiệp vâng lời. Nàng đến gõ cửa nhà phù thủy Baba Yaga và bị mụ bắt lại. Mụ ép nàng làm việc nhà cho mụ, nếu không sẽ bị giết. Thế nhưng Vasilisa may mắn được linh hồn người mẹ quá cố phù hộ, nàng hoàn thành hết những việc được giao. Baba Yaga chứng kiến cô bé hoàn thành hết công việc một cách tươm tất thì rất hài lòng, mụ cho phép cô bé về nhà.

Chẳng những thả Vasilisa, Baba Yaga còn hào phóng tặng nàng một cây đèn đầu lâu để thắp sáng. Khi cô bé về nhà, ánh sáng từ cây đèn lập tức thiêu cháy người mẹ kế độc ác của Vasilisa thành tro.

Baba Yaga trong văn hóa hiện đại

Ngày nay, Baba Yaga rất phổ biến trong văn hóa đại chúng. Ở một số nơi, người ta đồng nhất Baba Yaga với Ông Kẹ.
Năm 2013, một người đàn ông Nga có tên Vasili Kozin đã dựng nên "căn nhà chân gà" giống như miêu tả trong truyện cổ tích. Điều thú vị là ngôi nhà được điều khiển bằng động cơ, có thể xoay tròn trên hai "chân gà" đúng như trong cổ tích.
Ngoài ra, Baba Yaga cũng trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho các nhà làm phim hoạt hình, văn học, cosplay,…